Πρεμιέρα την Κυριακή 12 Μαΐου 2019, στις 8.30 μ.μ. θα κάνειη παράσταση χορού της Τέτης Νικολοπούλου, σε συνεργασία με την ομάδα Anima-Soma, με τίτλο «Δώρο», η οποία θα παρουσιαστεί για τρεις παραστάσεις στον Χώρο Τέχνης 14η Μέρα (Καλλιρρόης 10, Μετρό Ακρόπολη).
Με τους Τέτη Νικολοπούλου, Τίμο Ζέχα, Μαρία Φουντούλη και Αυγουστίνο Πότσιο.
Κυριακή 12 Μαΐου 2019 8.30 μ.μ
Σάββατο 18 Μαΐου 2019 9.15 μ.μ
Σάββατο 25 Μαΐου 2019 10.15 μ.μ
Μια χορογραφία για τις πιέσεις, τις εντάσεις, τις επαφές, συναναστροφές και προκλήσεις που βιώνουν τα σώματα καθώς συναντιούνται. Για όλα αυτά μας μίλησε η Τέτη Νικολοπούλου.
– Πόσο διαφορετική είναι μια παράσταση που στηρίζεται στον χορό και πόσο δύσκολη είναι προς το κοινό;
-Αυτό είναι ένα θέμα που έχει συζητηθεί πάρα πολύ. Συχνά, ο κόσμος περιμένει από τον χορό να του αφηγηθεί μια ιστορία με θεατρικούς όρους. Ή ψάχνει να βρει γνωστικές απαντήσεις και γραμμικές εξηγήσεις. Όμως, ο χορός, ως τέχνη καθαυτή, είναι μια αφηρημένη τέχνη όπου για να την παρακολουθήσει κανείς χρειάζεται να αφήσει τον χορό να εισχωρήσει στην ψυχή του. Και αυτό, διότι το σώμα διαθέτει πνευματικότητα και ποιητικότητα την οποία για να την δει κανείς, αλλά και για να τη βιώσει, χρειάζεται χρόνο.
Αυτήν την πνευματικότητα επιδίωκαν να αποδώσουν και οι πρωτοπόροι του μοντέρνου και έπειτα σύγχρονου χορού, από τις αρχές του 20ού αιώνα. Από την εκφραστική κίνηση της Isadora Duncan, μέχρι τη έρευνα στην ανατομία των release και somatics τεχνικών και τον αυτοσχεδιασμό, από το 1960 και μετά στις ΗΠΑ, ο χορός επιδίωκε τη συνειδητή παρουσία του χορευτή στη δράση του, ώστε να έχει, τόσο για τον ίδιο όσο και γι αυτόν που τον παρακολουθεί, νόημα. Δόθηκε, δηλαδή, έμφαση στο βίωμα του χορού, στη σωματοποίηση, διαδικασία που προϋποθέτει ότι οι χορευτές είναι συνδεδεμένοι με την πράξη του χορού, σωματικά και πνευματικά. Μέσα στην υψηλή τους τεχνική, όποια τεχνική κι αν χρησιμοποιούν, δεν ακκίζονται, είναι φυσικοί και λειτουργικοί. Η φυσικότητα αυτή δημιουργείται όταν η κίνηση ακολουθεί τους νόμους της φύσης και τη ροή της σπείρας.
Τότε ο χορός μπορεί να αποδώσει νοήματα, «ανοίγει» το κανάλι επικοινωνίας και παρακολουθείται από το κοινό με ευκολία. Τότε, ακόμα και μια ακινησία ή δύσκολες κινητικές αλληλουχίες μπορεί να έχουν νόημα. Αν δεν υπάρχει σύνδεση των χορευτών με αυτό που κάνουν, ακόμα και σε παραστάσεις με υψηλή δεξιοτεχνία ο θεατής βλέπει κάτι πολύ «δύσκολο» που κάτι του φταίει, κάτι δεν πάει καλά…
-Τι μηνύματα περνάει η συγκεκριμένη παράσταση;
-Στην δουλειά αυτή, ερευνήσαμε πώς τα σώματα, παραλλάσσοντας το σχήμα τους, συνδέονται μεταξύ τους και λειτουργούν δυναμικά μαζί. Τα μηνύματα προκύπτουν από την καθαρότητα της παρουσίας των σωμάτων μας και των συνδέσεων τους, οι οποίες βασίζονται στη λειτουργική κίνηση και στη σωματοποιημένη προσέγγιση του χορού. Τα νοήματα δημιουργούνται από το ίδιο το βίωμα του χορού, αφού δεν αναπαριστούμε κάτι και δεν αφηγούμαστε μια ιστορία με γραμμικό σενάριο. Η πλοκή και η τεχνική είναι μια «πρόφαση» για να μπούμε σε αυτή τη διαδικασία, είναι τα εργαλεία μας, δεν είναι αυτοσκοπός. Αν μπορέσουμε να είμαστε με καθαρότητα στο σημείο «εκκίνησης» του χορού, φύγουμε από το γνωστικό και μοιραστούμε με το κοινό τη συγκίνηση που νιώθουμε και τη ροή, έχουμε πετύχει.
– Τι σας ενέπνευσε στη δημιουργία της παράστασης και τι υποδηλώνει ο τίτλος ΔΩΡΟ;
-Προσπαθώ να συνδυάσω την έρευνα της κίνησης και τον αυτοσχεδιασμό με το μοτίβο και την καθαρότητα της παρουσίας όταν επαναλαμβάνω μια κινητική αλληλουχία. Με ενδιαφέρει η καθαρότητα της πρόθεσης και η λειτουργική μεταφορά στον χώρο, είτε ως μονάδα είτε μαζί με ένα άλλο σώμα ή με πολλά. Η κάθε προηγούμενη δουλειά με οδηγεί στην επόμενη και στο τέλος της περυσινής παράστασης με τον τίτλο Άπειροι μου ήταν καθαρό ότι ήθελα να κάνω θέμα το υλικό που προέκυψε από την έρευνα πάνω στις κινητικές αλυσίδες και στις πιέσεις και αποσυμπιέσεις που δέχονται τα σώματα όταν συνδέονται και πώς βρίσκουν λύσεις και κινούνται δυναμικά ως ένα σώμα. Όχι μόνο με τους όρους του contact improvisation, αλλά γενικότερα με όρους εμβιομηχανικής.
Το πώς μεταφέρεται δηλαδή η ενέργεια και η κίνηση από το ένα σημείο του σώματος στο άλλο, πώς το σώμα απορροφά αλλά και πολλαπλασιάζει τη δύναμη και τη μεταφράζει σε κίνηση κ.ά. Πολύτιμος συνεργάτης στην έρευνα αυτή ήταν ο Τίμος Ζέχας, διαπιστευμένος δάσκαλος του Axis Syllabus και της τεχνικής Feldenkrais. Ο Τίμος χρησιμοποιεί διάφορα μοντέλα κίνησης και όποιο και αν ερευνά είναι τόσο αναλυτικός που σε παρασύρει σε μια αποκαλυπτική «σωματική πνευματικότητα». Με τον Τίμο, στην έρευνα, νιώθαμε ότι έχει ενδιαφέρον να δει κανείς πώς παραμορφώνονται τα σώματα αλλά και πώς «επιβιώνουν» μέσα στις πιέσεις, σε ρεαλιστικό-σωματικό επίπεδο.
Η εμπειρία να επιστρέφει κανείς στην «πηγή» και να μπορεί να επικοινωνεί με το σώμα, χωρίς όλη αυτή την εγκεφαλική/γνωστική διαδικασία είναι μια γνώση που λειτουργεί θεραπευτικά, σε εξελίσσει και σε συνδέει με την καλή πλευρά του εαυτού σου. Η διαδικασία αυτής της συνειδητής παρουσίας είναι, λοιπόν, ένα «δώρο» και οι σχέσεις που δημιουργούνται είναι μια ανταλλαγή «δώρων». Με έναν τρόπο, το να μπορείς να παραλλάξεις το σχήμα σου, χωρίς να διαλυθείς, καθώς οι αντοχές των σωμάτων δεν είναι απεριόριστες, είναι δώρο. Αντί να αντισταθείς και να «σπάσεις» μπορείς να ελιχθείς, να φύγεις ή να μείνεις και να βρεις λύσεις.
Αυτή την ικανότητα του σώματος την έχω βιώσει προσωπικά, μετά από ένα σοβαρό ατύχημα. Το σώμα μπόρεσε μετά από επιμονή και χρόνια να «απορροφήσει» το τραύμα του επιμέρους μέλους. Λειτούργησε ως ενιαίος ιστός και μέσα από το τράβηγμα και την αποσυμπίεση, πιέζοντας ενδεχομένως άλλα σημεία για να εκτονώσει την πίεση, το σώμα λειτούργησε θεραπευτικά. Αντίστοιχα, οι συνδέσεις μεταξύ των σωμάτων, οι επαφές, οι πιέσεις, οι παραμορφώσεις ή τα «τραύματα» από αυτές μπορεί να διαχυθούν και να δώσουν λύσεις. Το να μπορείς να εμπεριέχεις και να εμπεριέχεσαι είναι δώρα.
– Μέσα από την παράσταση σας σχολιάζετε τις ανθρώπινες σχέσεις αλλά και τα στοιχεία που δημιουργούνται όταν τα σώματα συναντιούνται. Μιλήστε μας για αυτή την ιδέα σας.
-Μέσα από τη διαδικασία της έρευνας της κίνησης και μέσα από τους συσχετισμούς που δημιουργούνται, αντιλαμβάνεται κανείς ότι τα σώματα δεν είναι κινούμενες μάζες, αλλά αντίθετα επικοινωνούν σε βαθύτερα επίπεδα και παράγουν δυναμικές συσχετίσεις. Διαπιστώνει κανείς πόσο οι έννοιες «αγκυρώνουν» στο σώμα. Σε μεταφορικό επίπεδο, λοιπόν, οι σχέσεις που δημιουργούνται όταν τα σώματα συνδέονται, ελίσσονται, παραλλάσσονται, προσαρμόζονται, διευρύνονται, στηρίζουν και στηρίζονται δημιουργούν νοήματα. Και μέσα από αυτή τη διαδικασία, συναντήσαμε τον έρωτα, την αποδοχή, την απώλεια, τη μοναξιά, αλλά και τη χαρά, το παιχνίδι και άλλες ποιότητες. Αυτό είναι συγκλονιστικό, τόσο να το βιώνει κανείς όσο και να το παρακολουθεί.
Με συναρπάζει να νιώθω ποιότητες και αποχρώσεις και να προσπαθώ να τις αναδημιουργήσω και να τις επικοινωνήσω με το κοινό. Μέσα στο βίωμα αυτό, από ένα σημείο και μετά, η χορογραφία μπαίνει στον δρόμο της, το ένα να φέρνει το άλλο. Οι συνδυασμοί προκύπτουν σχεδόν μαγικά και η συνεισφορά των συντελεστών είναι το ειδοποιό στοιχείο. Η παράσταση γίνεται αυτό που είμαστε εμείς και αφορά τους συγκεκριμένους συντελεστές. Για αυτό και ποτέ δεν είναι ίδια η μια παράσταση με την άλλη. Παρά το ότι δεν είναι αυτοσχεδιαστική, είναι ζωντανή, οπότε και το στοιχείο της καθαρής παρουσίας μπορεί να την αλλάζει σημαντικά.
– Ποιοι είναι οι συνεργάτες σας στο ΔΩΡΟ και αν έχετε στα πλάνα σας να την παρουσιάσετε στο εξωτερικό.
-Όλοι όσοι εργάστηκαν γι’ αυτήν την παραγωγή ήταν απόλυτα σημαντικοί για το αποτέλεσμα. Το Δώρο είναι δημιουργία όλων μας. Ο Τίμος Ζέχας είναι ένας καταπληκτικός συνεργάτης και άνθρωπος, συνεργαζόμαστε από το 2010. Ένας χορευτής-ερευνητής της κίνησης με βαθιά γνώση της ανατομίας και εμβιομηχανικής, ο οποίος ερευνά διαρκώς και εξελίσσεται χωρίς να επαναπαύεται στην εμπειρία του. Η Μαρία Φουντούλη, είναι μια εξαιρετική και πολύ υψηλού επιπέδου χορεύτρια που το σόλο της αποτελεί μια μαγική στιγμή στην παράσταση. Ο Αυγουστίνος Πότσιος διαθέτει την καθαρότητα του νέου ανθρώπου αλλά και του διαμαντιού. Οι μουσικοί, ο Όσβαλντ Αμιράλης, ο Βαγγέλης Αλεξόπουλος και η Χρυσούλα Παπαδοπούλου-Μερέντεζ συνέθεσαν και συνθέτουν επί σκηνής ατμόσφαιρες και τη μουσική με μεγάλη ευαισθησία.
Με τον Βαγγέλη συνεργάζομαι αδιαλείπτως τα τελευταία πέντε χρόνια, με την Χρυσούλα συνεργαζόμαστε για δεύτερη φορά, ενώ ο Όσβαλντ αποτέλεσε πολύτιμο συνεργάτη, φέτος. Η Κατερίνα Νικολοπούλου μας έκανε τη δραματουργία, η Θεοδώρα Σουμαλεύρη τα κουστούμια, ενώ ο Φαίδων Κωνσταντινίδης μας κάνει για πολλοστή φορά τους φωτισμούς. Η Έλενα Προβατά σχεδίασε την αφίσα και η Ζωή Χατζιδάκη αποτελεί τον στυλοβάτη όλης της ομάδας. Χωρίς έναν από όλους αυτούς τους θαυμάσιους ανθρώπους η δουλειά δεν θα ήταν αυτή.
Ελπίζω ότι αυτή τη δουλειά μας θα την αγαπήσει ο κόσμος και θα ταξιδέψει στο εξωτερικό. Εγώ, τον Αύγουστο, θα διδάξω στο διεθνές φεστιβάλ contact improvisation στο Freiburg και ελπίζω αυτός να είναι ο πρώτος σταθμός μιας χρονιάς με παραστάσεις σε φεστιβάλ. Νομίζω ότι έξω υπάρχει περισσότερο κοινό για παραστάσεις όπως η δική μας. Η φυσική-«somatics» αισθητική που ακολουθούμε εμείς και ο χορός ως βίωμα έξω είναι περισσότερο διαδομένα.
-Πώς συνδέετε τη διδακτορική σας διατριβή πάνω στον χορό και μάλιστα στο contact improvisation με την καλλιτεχνική σας φύση;
-Πιστεύω ότι ο χορός μπορεί να μας δώσει μια εκπαιδευτική μεθοδολογία, διεθνώς, ώστε να βρούμε πιο απλούς, ανθρώπινους, φυσικούς και τελικά αποτελεσματικούς τρόπους να επικοινωνούμε αλλά και να αντλούμε γνώση. Χρειάζεται η επιστήμη να συμπεριλάβει περισσότερο στις έρευνες της το βίωμα, ιδιαίτερα των ανθρώπων που χρησιμοποιούν το σώμα, πέρα από την απλή ανατομική ανάλυση, συνολικά. Για να συνδεθεί ξανά με τον λόγο που τη δημιούργησε, τη φιλοσοφία. Διεξάγω λοιπόν αυτή την έρευνα διότι ήθελα να γνωρίσω πιο καλά το αντικείμενο του χορού, την ιστορία του, τους ανθρώπους του και ήθελα να μπορώ να μιλάω γι αυτό με μια οργάνωση.
Και ήθελα να αφήσω πίσω μου κάτι γραπτό γι αυτή την εφήμερη τέχνη όπου οι περισσότεροι Έλληνες καλλιτέχνες, λόγω δουλειάς, δεν προλαβαίνουν να καταγράψουν τους εαυτούς τους. Και θέλησα, μάλλον υπερεκτιμώντας για μια ακόμη φορά τις δυνάμεις μου, να καταπιαστώ με αυτό. Καλλιτεχνικά, η έρευνά αυτή, παρά τον χρόνο και τον κόπο που μου στοίχησε, με προχώρησε στο να καταλάβω πού βρίσκομαι και τι κάνω πραγματικά. Με βοήθησε επίσης, να σταματήσω να λογοκρίνω τον εαυτό μου, με απελευθέρωσε. Κατάλαβα την μοναδικότητα και την αξία του καθενός. Παρά το γεγονός ότι έφτασα στα όριά μου, δεν το μετανιώνω. Και έχω και ακόμα δρόμο…
Συνέντευξη: Νάσος Μπράτσος
Σχετική είδηση: «Δώρο» για τρεις παραστάσεις στον Χώρο Τέχνης 14η Μέρα
http://bit.ly/2JXh8SE
