Ερευνητές του τμήματος Τεχνολογίας Γνωστικής Διάδρασης (Cluster of Excellence Cognitive Interaction Technology -Citec) του Πανεπιστημίου του Μπίλεφελντ στη Γερμανία αμφισβητούν το «Φαινόμενο της Μόνα Λίζα» (“Mona Lisa Effect”).
Πρόκειται για την εντύπωση που δημιουργείται σε όποιον, ενώ κοιτάζει τον πίνακα με το γνωστό πορτραίτο, «αισθάνεται» ότι τα μάτια της πασίγνωστης εικονιζόμενης γυναίκας τον παρακολουθούν, καθώς εκείνος μετακινείται μπροστά από την εικόνα. Το γνωστό «φαινόμενο-ψευδαίσθηση» αποδιδόταν στην καλλιτεχνική δεξιότητα του (ζωγράφου-εφευρέτη-επιστήμονα της Αναγέννησης) Λεονάρντο Ντα Βίντσι, καθώς και στις γνώσεις του για την ανθρώπινη ανατομία. Πλέον ωστόσο, το «Φαινόμενο της Μόνα Λίζα» τίθεται υπό αμφισβήτηση από τους Γκέρντοτ Χόρστμαν και Σεμπάστιαν Λοτ, οι οποίοι εξηγούν ότι «Οι άνθρωποι δύνανται να αισθάνονται πως τους παρακολουθούν οι φωτογραφίες και οι πίνακες, εάν το υποκείμενο που απαθανατίζεται στον πίνακα κοιτάζει ακριβώς μπροστά του, δηλαδή υπό μηδενική γωνία». Όπως τονίζεται στο επιστημονικό τους άρθρο με τίτλο –Η πλάνη της Μόνα Λίζα/ Οι επιστήμονες βλέπουν να τους κοιτάζει, παρόλο που δεν το κάνει (The Mona Lisa Illusion/Scientists See Her Looking at Them Though She Isn’t, vol.10(1), 1-5) -«εάν οι συμμετέχοντες σε έρευνες αισθάνονται (ή έχουν μία ισχυρή επιθυμία) να τους κοιτάζουν είναι μία κρίση δεκτική σε μη αντιληπτικές πληροφορίες, περιλαμβανομένων (προκατασκευασμένων) πεποιθήσεων».
Ωστόσο, και τα στατιστικά ευρήματα της μελέτης συνηγορούν κατά της επικρατούσας άποψης πως το βλέμμα της Μόνα Λίζα ακολουθεί τον θεατή. «Απεναντίας η γραμμή της θέασης και όλα τα τεμνόμενα σημεία της μετατοπίζονται με την εικόνα, είτε προς τα δεξιά, είτε προς τα αριστερά», αναφέρεται στο σχετικό άρθρο.
Από τη μεριά του, ο Λοτ επισημαίνει: «Περιέργως δεν είναι αναγκαίο να στεκόμαστε ακριβώς ενώπιον του θέματος στον πίνακα για να έχουμε την εντύπωση πως μας παρακολουθεί».
Συμπερασματικά, μετά την έρευνα τους, οι ερευνητές καταλήγουν στο παρακάτω συμπέρασμα: «… Η Μόνα Λίζα δεν κοιτάζει τον θεατή. Έτσι, οι πλευρικές μετατοπίσεις της εικόνας της αντιστοιχούν σε μετατοπίσεις της όλης γεωμετρίας (ΣτΜ του βλέμματος), αντί να είναι μία σταθερή ματιά προς τον θεατή, όπως επιτάσσει το φαινόμενο. Δεν υπάρχει αμφιβολία για την ύπαρξη του ‘φαινομένου Μόνα Λίζα’—μόνο που δεν προκαλείται από αυτή καθαυτή τη Μόνα Λίζα».
Πηγές: ΑΠΕ-ΜΠΕ/ i-Perception/ Huffington Post Italia
Φωτογραφία: AP/ Amr Nabil
http://bit.ly/2JXh8SE
